Çocuðunuzun boðazýna bir þey takýlýp nefes alamadýðýnda, çeþitli yerlerinden yaralandýðýnda, bir yerlerini yaktýðýnda, zehirlendiðinde, kanamasý olduðunda ya da düþüp herhangi bir yerini kýrdýðýnda ilk olarak nasýl müdahale etmeniz gerektiðini biliyor musunuz? Çoðu zaman hayat kurtaran, rahatlýkla uygulayabileceðiniz temek ilk yardým teknikleriyle, herhangi bir durum halinde çocuðunuza ilk müdahaleyi siz yapabilir ve de sonucu kötü durumlardan onu koruyabilirsiniz.
Bebek Bakým Danýþmaný Sevgi Üskül, ilk yardýmýn tanýmý için: "Herhangi bir kaza veya yaþamý tehlikeye düþüren bir durumda, saðlýk görevlilerinin yardýmý saðlanýncaya kadar, hayatýn kurtarýlmasý ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacý ile olay yerinde, týbbi araç gereç aranmaksýzýn, mevcut araç ve gereçlerle yapýlan ilaçsýz uygulamalardýr." diyor ve devam ediyor:
Buradaki amaç, hasta ya da yaralýyý tedavi etmek deðil, kiþinin durumunun daha kötüye gitmesini önlemek, yaþamýnýn devamýný saðlamaktýr.
Kazalar ve hastalýklar herkes içindir, ancak çocuklar söz konusu olduðunda durumun daha da tehlikeli olabileceði hiçbir zaman göz ardý edilmemelidir, çünkü ýsý yükselmesi, ýsý kaybý, su ve elektrolit kaybý çocuklarda daha hýzlý geliþme gösterir, daha aðýr seyreder, þok ve ölümün meydana gelmesi daha çabuk olur. Özellikle küçük çocuklarýn konuþamamasý nedeniyle tanýnýn geç konulmasý hayati tehlike yaratabilir.
Çocuklarýn karþýlaþtýðý kazalarýn çoðu ev kazalarý grubunda yer almaktadýr. Bunda ihmal, dikkatsizlik ve bilgi eksikliðinin rolü vardýr. Özellikle aile tarafýndan çocuk için güvenli bir çevre oluþturulmasý zorunludur.
Yenidoðan (ilk bir ay), süt çocuðu (113 ay), oyun çocuðu (16 yaþ) ve okul dönemi(716 yaþ) olarak dörde ayýrdýðýmýzda, çocukluk çaðýnýn her döneminde farklý hastalýklar ve kazalar ortaya çýkabilir. Bunlar özetle, solunum yolu týkanmasý, kanama, yanýklar, kýrýk - çýkýk - burkulma, zehirlenmeler, kulak burun sorunlarý, yüksek ateþ ve özellikle ilk yardým gerektiren acil durumlardýr.
Anne ve baba olarak ilk yardým uygulamalarýný mutlaka öðrenmelisiniz. Bazý ülkeler, anne ve babalara ilk yardým eðitimini zorunlu kýlýyor. Örneðin doðumdan sonra anne ve baba hastanenin verdiði ilk yardým eðitimine katýlmazlarsa, bebekleriyle hastaneden taburcu olmalarýna izin verilmiyor. Bu noktada þu belirtilmelidir ki, bebeðinize doðduðu andan itibaren çok dikkatli bakmalýsýnýz ve bir þekilde bebek ölümlerin önüne geçilmesi gerekiyor.
Solunum yolu týkanýklýklarýnda ilk yardým
Hava yolu týkanýklýðý: Hava yolunun, solunumu gerçekleþtirmek için gerekli havanýn geçiþine engel olacak þekilde týkanmasýdýr. Týkanma tam týkanma yada kýsmi týkanma þeklinde olabilir.
Solunum yolu týkanmasýnýn nedenleri: Boncuk, düðme, leblebi/nohut, çivi, metal paralar, þeker, sakýz, yemek parçasý (havuç, elma gibi) gibi maddelerin solunum yoluna kaçmasý, solunum yolu týkanmasýna neden olur.
Solunum yolunun tam týkanýklýðý: Hava yolunun tam týkanmasý halinde bebek veya çocuk nefes alamaz, öksürmeye çalýþýr, ancak baþaramaz, ses çýkaramaz, morarýr, boðazýný tutar. Bu durumda aþaðýdaki iþlemler uygulanmalýdýr.
Heimlich Manevrasý (Karýna basý uygulamasý) yapýlýr.
Karýna basý (Heimlich) manevrasý: Soluk yolunu týkayan bir cismin çýkarýlmasý için uygulanan en uygun yöntemdir.
Solunum yolunun tam olmayan týkanýklýðý: Çok küçük bir parça hava yoluna kaçarsa, tam olmayan týkanýklýk meydana gelebilir. Bu durumda çocuðunuz öksürür, boðulma sesleri çýkarýr ancak nefes alabilir. Genellikle kendiliðinden düzelen bu soruna yine de dikkat etmelisiniz. Týkanýklýða sebep olan parçalar, alt solunum yoluna veya akciðere de kaçabilir.
Bebeklerde (0-1 yaþ) hava yolunun açýlmasý
Bebeði tek kolunuzun üzerinde yüzükoyun yatýrýn.
Parmaklarýn yardýmýyla baþýný destekleyerek, bebeðe baþý hafif aþaðýda kalacak þekilde pozisyon verin.
Diðer elin topuðu ile iki kürek kemiði ortasýna 5 kez kuvvetlice vurun.
Týkanýklýk açýlmazsa bebeði kolunuzun üstünde sýrtüstü çevirin.
Ýki parmaðýnýzla göðüs ortasýna 5 kez bastýrýn. (Göðüs kemiðinin bitiminin hemen alt noktasý.)
Yabancý cisim çýkýncýya dek iþleme dönüþümlü olarak devam edin.
Týkanýklý açýldýðý anda durun, bebeðin aðzýný kontrol edin, görünür yabancý cisim varsa çýkarýn, saðlýk kuruluþuna gidin.
Týkanýklýk açýlmaz ve bilinci kapanýrsa temel yaþam desteðine baþlayýn ya da hemen ambulans çaðýrýn.
Çocuklarda hava yolu açýlmasý
Çocuðu diz üstüne yatýrýn, baþý hafif aþaðý doðru gelsin.
Bir elinizle sýrtýna (kürek kemiklerinin ortasýna) kuvvetle 5 kez vurun.
Týkanýklýk açýlmazsa, çocuðu doðrultun ve iki kolunuzla arkasýndan sarýn.
Bir elinizi yumruk yaparak baþparmaðýn olduðu kýsmý, göðüs kemiðinin altýna, karnýn üst kýsmýna yerleþtirin ve diðer elinizle yumruðunuzu kavrayýn, 5 kez içe ve yukarý sertçe bastýrýn.
Týkanýklýk açýlýncaya kadar dönüþümlü olarak tekrarlayýn.
Týkanýklýk açýlýnca iþlemi durdurun, aðzýný kontrol edin, görünür yabancý cisim varsa çýkarýn, saðlýk kuruluþuna gidin.
Bilinci kapanýrsa temel yaþam desteði uygulayýn, ambulans çaðýrýn.